آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع تولیدی
آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع تولیدی
از میان فعالیتهای انسان، صنایع تولیدی بیشترین سهم را در ایجاد آلودگی آب دارند و از طرفی تنوع این نوع آلودگی نیز بسیار زیاد است. به طور کلی خصوصیات آلودگی آب صنایع تولیدی به شرح ذیل است:
1- بر خلاف صنایع معدنی و کشاورزی، شرایط تخلیه پساب از صنایع تولیدی نسبتاً ساده بوده و علت اصلی این امر آن است که پساب صنایع تولیدی تحت تأثیر شرایط پیچیده محیط طبیعی قرار نمی گیرد. به عبارت دیگر پساب صنایع تولیدی از یک نقطه مشخص تخلیه می گردد که اصطلاحاً به آن منبع آلودگی نقطه ای می گویند.
چنین پسابهایی صدرصد مصنوعی محسوب می شوند و به دلیل آن که به عنوان منابع آلودگی نقطه ای شناخته شده اند، کنترل آلودگی آنها ساده است.
2- تعیین و تشخیص منابع آلودگی صنایع تولیدی از طریق روشهای علمی ساده است اماکنترل این آلودگیها همیشه آسان نیست و مشکلات پیچیده اجتماعی و سیاسی را به وجود می آورند.
3- گرچه تخلیه پسابهای صنایع تولیدی نسبت اً ساده است اما تعیین ترکیب و کمیت آنها بسیار دشوار بوده و بستگی تام به نوع صنعت دارد.
4- تاثیر پساب بر محیط زیست به شدت به موقعیت جغرافیایی صنعت بستگی دارد. به عنوان مثال:
الف – اگر تعداد و تراکم صنایع بزرگ در یک ناحیه زیاد باشد احتمال آلودگی وجود دارد اما اگر تعداد صنایع محدود باشد می توان پساب آنها را با بکار گیری روشهای ایده آل کنترل کرد.
ب – استقرار صنایع در مناطق تجاری و مسکونی موجب بروز مشکلات زیست محیطی خواهد شد. به هر حال به دلیل مزایایی از قبیل موقعیت جغرافیایی، حمل تولیدات و به طور کلی دسترسی سریعتر به بازار مصرف، در پاره ای از موارد صنایع در جوار مناطق تجاری و مسکونی استقرار می یابند.
ج – موقعیت جغرافیایی صنایع (کوهستانی ، دشتی و یا ساحلی ) نیز نقش حساسی را در ایجاد آلودگی محیط زیست ایفا می کند. در نهایت، توان خود پالایی منابع پذیرنده آلاینده ها (رودخانه ، دریا . یا دریاچه ) نیز در کنترل آلودگی و یا گسترش آن باید در نظر گرفته شود.
5- روش تصفیه پساب صنایع تولیدی نیز در مسائل زیست محیطی موثر است. در پاره ای از کاخانجات ، پساب به صورت مجزا پالایش می شود و در حقیقت هر صنعت،واحد تصفیه خانه مطلوب را بکار می گیرد. پاره ای از موارد، چند صنعت یک واحد تصفیه خانه مشترک دارند که پس از پالایش اولیه پساب هر صنعت، پساب برای پالایش نهایی به تصفیه خانه مشترک هدایت می شود.
1-4-1- آلودگی آب در اثرصنایع غذایی
در صنایع غذای کیفیت و حجم پساب بسیار متغیر است . به طور کلی پساب این نوع صنایع دارای خصوصیات ذیل است:
الف – کثرت مواد آلی
ب – کثرت مواد زائد نیمه جامد در مواد شناور
ج - تابعیت از تغییرات شدید فصلی
به دلیل آن که در چنین صنایعی از فلزات سنگین و سمی در خط تولید استفاده نمی شود بنابراین پساب این صنایع سمی نیست . حجم آب پساب صنایع مذکور را می توان از طریق تبخیر کاهش داد و زائدات باقیمانده را یا به عنوان غذای دام و طیور و یا کود به مصرف رسانید. به طور کلی پساب صنایع غذایی به سه دسته پروتئینی، روغنی و هیدراتهای کربن قابل تقسیم است. از شاخصهای دیگر پساب صنایع مذکور، غلظت زیاد روغن ، نیتروژن و فسفردرآنها است. اکسیژن خواهی بیوشیمیایی صنایع (BOD)نشاسته و تولید نوشابه بسیار زیاد است.
1-4-2- آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع نساجی
طبیعی و مصنوعی بسیار متفاوت است. در پساب صنایع پشم ریسی BOD مقدار چربی و مواد قلیایی بسیار زیاد است. . پساب صنایع رنگرزی پارچه حاوی انواع مواد آلاینده از جمله رنگ، مواد افزودنی و مواد شیمیایی مختلف می باشد. کیفیت و کمیت پساب صنایع نساجی بسیار متغیر بوده و با توجه به روند بازار، تغییر می کند.
1-4-3- آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع کاغذ و خمیر کاغذ
در فرآیند تولید صنایع کاغذ و مقوا، حجم زیادی آب به مصرف می رسد. در صنایع تولید خمیر کاغذ، گیاهان طبیعی به عنوان مواد خام مورد استفاده قرار می گیرند که درطی این فرآیند، مواد شیمیایی به گیاهان طبیعی افزوده شده و مخلوط به دست آمده در دمای خاص پخته می شود. در نهایت از مخلوط مذکور فقط مواد سلولزی استخراج می شود و مابقی ناخالصی ها به صورت پساب دفع می گردند . بنابراین بار آلودگی چنین پسابهایی و میزان اکسیژن خواهی شیمیایی(COD) آنها نیز بسیار زیاد است. در صنایع کاغذ سازی که عمدتا موادی چون کائولین و رس به خمیر کاغذ اضافه می شود بار آلودگی زیاد نبوده و پساب چنین صنایعی بیشتر حاوی مواد شناورفیبری و کاغذی می باشد.
1-4-4- آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع پالایش نفت
آلایند های اصلی این صنعت شامل نفت است اما آلاینده های دیگر نظیر سولفید هیدورژن و دیگر سولفیدها به همراه فنل و آمونیاک نیز در پساب این صنایع وجود دارند.
1-4-5- آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع آهن و فولاد
صنایع آهن و فولاد نیز آب زیادی را در تولیدات خود به مصرف می رسانند. در این صنایع، پساب فرآیند خنک سازی و پاک سازی کوره ، حاوی آمونیاک ، سیانور، فنل و غیره است. پساب بخش جمع آوری گرد و غبار، دارای مقادیر متنابهی ذرات معلق جامد است که این مواد با روغن، آهن و اسید همراه هستند. قسمت اعظم پساب صنایع آهن و فولاد از بخش خنک سازی ، تولید می شود. تکنولوژی نوین امروز قادر به بازیافت بیش از 90 % از آب مصرفی از پسابهای مذکور است.
1-4-6- آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع غیر فلزی
سنگ معدن مس ، طلا و نقره غالباً دارای مقادیر قابل توجهی آرسنیک ،سرب و کادمیم (به عنوان ماده ناخالص) است که قبل از استخراج مس، طلا و نقره باید این ناخالصیها از سنگ مادر جدا شود. در مورد صنایع غیر فلزی بایستی به بارندگی و ایجاد آلودگی آبهای سطحی و زیر زمینی توجه زیادی مبذول شود.
1-4-7- آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع آبکاری
بسیار از مواد مصرفی در صنایع آبکاری حاوی انواع مواد سمی و فلزات سنگین (کادمیم ، روی ، مس و غیره) همچنین سیانور، کروم شش ظرفیتی ، مواد اسیدی و قلیایی است. پالایش پساب این صنایع در دو مرحله جدا سازی کروم سیانور و اسید باز صورت می پذیرد.
1-4-8- آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع چرم
BOD پساب صنایع چرم، که عمدتا طی فرآیند دباغی پوست تولید می گردد بسیار زیاد است. علاوه برBOD، پساب صنایع چرم حاوی کروم، رنگ و مواد معلق جامد است.
1-4-9- آلودگی آب در اثر فعالیت نیروگاههای حرارتی (سوخت فسیلی و اتمی )
نیروگاههای حرارتی حجم عظیمی از آب سیستم خنک کننده را به عنوان پساب، تخلیه می کنند . آن دسته از نیروگاههای حرارتی که از آب دریا به عنوان آب خنک کننده استفاده می نمایند می توانند موجب آلودگی حرارتی در آب دریا شوند. ازدیاد دمای آب می تواند زیست بوم دریایی را مورد تهدید قرار دهد.
1-4-10 آلودگی آب در اثر فعالیتصنایع سرامیک و سیمان
پساب چنین صنایعی قلیایی بوده و اغلب حاوی مواد مواد معلق معدنی است . صنایع سرامیک می تواند دارای مواد سمی خطرناک باشد و از طرفی تخلیه این پسابها در آب باعث تغییر رنگ آب می شود .
1-4-11- آلودگی آب در اثر فعالیت صنایع شمیایی
پساب صنایع شیمیایی بسیار پیچیده بوده و می تواند همزمان حاوی مواد آلی و معدنی خطرناک و سمی باشد. علاوه بر مواد سمی و خطرناک ، بوی نامطبوع، حالت اسیدی یا قلیایی قوی، COD زیاد از دیگر خصوصیات پساب صنایع شیمیایی به شمار می آید.
کلینیک تصفیه آب صنعتی ایران ارائه دهنده خدمات تصفیه آب و تصفیه پساب مفتخر به ارائه خدمات آزمایشگاهی آب و پساب به صنایع مختلف است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.